Pocztówka z... Wągrowca

Po wspólnej wizycie w Słupcy, postanowiliśmy spotkać się po raz kolejny, tym razem już bez przypadku. Notka ta nie będzie opowiadać o danym jednym spotkaniu, bo wtedy zobaczyliśmy niewiele, więc po prostu podsumujemy wszystkie nasze wizyty. A ponieważ sporo ich było, bo to rodowite miasto W. to okazji, żeby pozwiedzać i pospacerować było naprawdę niemało.

After our first adventure in Słupca, we decided meet each other next time, this time not by a chance. This note won't tell about one, first meeting in Wągrowiec, because then we hadn't seen a lot. So we're going to sum up all our visits. And because it was a lot of them, 'cause this is a hometown of W., we had many opportunities to sightsee and walk about.

Jaka jest geneza Wągrowca? W 1300 roku w dolinie rzek Nielby i Wełny została założona osada, jednak dopiero po wykupieniu tych terenów przez cystersów w 1319 zaczął się znaczny rozwój tej miejscowości. Prawa miejskie Wągrowiec otrzymał już w 1381 roku, a pochodzą z niego między innymi Jakub Wujek, który przetłumaczył Biblię na nasz ojczysty język, a także Artur Siódmiak, którego pamiętamy szczególnie z gola na Mistrzostwach Świata piłki ręcznej z Norwegią (słynne 15 sekund Wenty). Związany z tym miastem (chociaż z pochodzenia z Margonina) jest Adam z Wągrowca, czyli polski organista-kompozytor-zakonnik. Warto o nim wspomnieć, gdyż jako pierwszy na całym świecie zastosował trzecią pięciolinię w notacji utworu organowego. W. jako obeznana z muzyką (skończyła szkołę muzyczną) wie, o co w tym chodzi. P. niestety jako laik nie ma kompletnego pojęcia.

What is the origin of Wągrowiec? Settlement was established in 1300 in the valley of the rivers Nielba and Wełna. However, development of this locality started only after the purchase of land by Cistercians in 1319. Wągrowiec received municipal law in 1381. From this city comes - inter alia - Jakub Wujek, who translated Bibel on polish and Artur Siódmiak, who is remembered by polish people from throw on the Handball World Cup against Norway (Click). Connected with this city (although born in Margonin) is Adam from Wągrowiec, who is polish organist, composer and monk. He is worthmentioning, because he is the first person on the whole world, who applied the thrid stave in the notation of organ track. W., who is connected with music world (she graduated music school), knows, what does it mean. P., unfortunetly, as a complete layman, has no idea.

Muzeum regionalne w Wągrowcu

Regional Museum

Zwiedzanie miasta najlepiej rozpocząć od muzeum regionalnego mieszczącego się w dawnej opatówce. Znajduje się w nim zmieniająca się co jakiś czas wystawa tematyczna (my trafiliśmy na powiązaną z optyką) oraz stała ekspozycja opowiadająca o losach Wągrowca od samego początku. Możemy z niej dowiedzieć się między innymi jak wyglądały tutejsze ziemie czy chatka pałuckiego rybaka. Z cenniejszych zbiorów muzeum można wymienić między innymi dokument z połowy XVII wieku potwierdzający przywileje dla wągrowieckich mieszczan, który został podpisany przez króla Jana Kazimierza, skrzynię krawców z 1855 roku czy dokumenty o tutejszym Bractwie Strzeleckim z okresu od XVIII wieku do 1947 roku. Oprócz tego w zbiorach możemy odnaleźć typowe rzeczy dla regionalnych muzeów, takie jak meble, sprzęt domowy, narzędzia czy wyroby dawnych rzemieślników, a także prace ludowych rzeźbiarzy.

Sightseeing in this city we could start from the Regional Museum, which is situated in the former abbot house. There is changing thematic exhibition (we were on one, which was connected with optics) and permanent exposition, which tells us about Wągrowiec's history from the beginning. We can get to know - inter alia - how looked like the local lands and fisher cottage. The most valuable collections of the museum include document (from 18th century), which confirms privileges for citizens. It was signed by king Jan Kazimierz. There are also tailors box from 1855 or documents about Shooting Fraternity from 18th century to 1947. We can find there also things, which are usually in regional museums like furniture, tools, crafts and sculptures.

Klasztor cysterski

Cistercian monastery

Skoro opat miał swoje mieszkanie, to gdzieś w pobliżu zapewne znajduje się kościół. Nie mylicie się. Kilka kroków od opatówki znajduje się pocysterski klasztor pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP. Legendy głoszą, że łączy je podziemny tunel. Czy to prawda, czy mit? Pewnie nigdy się nie dowiemy, niczym o Yeti czy potworze z Loch Ness.. W środku kościół jest średnio interesujący, zapewne ze względu na to, że przydałoby się tu ciut renowacji. Na uwagę jednak zasługuje średniowieczna figura Matki Boskiej (W. twierdzi, że ma przepiękną niebieską suknię). Została ona wykonana w XVI wieku z drewna lipowego w warsztacie św.

If abbot had his own house, hereabouts should be some church. You've right.Cistercian monastery dedicated to the Assumption of the Blessed Virgin Mary is located some steps from the abbey house. Legend says, that there is underground tunnel between them.. Is it true or myth? Probably, we would never know, like about Yeti or Loch Ness monster. Inside, church isn't very interesting, because of it, that here could be or even should be a renovation. However, you should pay attention on medieval figure of Mary (W. claims, that she has really pretty blue dress). It's made in 16th century from linden wood in the workshop of Saint

W. przy oznakowaniu szlaku

W. by marking of the Cistercian trail

Wolfganga w Toruniu. W prezbiterium, przed ołtarzem znajduje się wejście do podziemi, w których pochowani zostali opaci. Wejście tam otwierane jest co roku podczas festynu cysterskiego. Ładniejsze od samej świątyni jest jej otoczenie. Warto przejść się po krużgankach czy wirydarzu, czy przykościelnych terenach obfitych w zieleń. Możemy pochodzić się po miejscach, w których swoje życie wiedli kiedyś Cystersi. Klasztor jest częścią szlaku turystycznego, którego nazwa pochodzi od nazwy zakonu. Oznaczony jest on charakterystycznym krzyżem na białym tle, a obejmuje 48 świątyń z całej Polski, w tym właśnie tę z Wągrowca.

Wolfgang in Toruń. In the sanctuary, in front of the altar is situated entrance to underground. It's open every year during the Cistercian picnic. More pretty than temple is its surroundings. It's worth to walk through places, where Cistercians lived, for example to the cloister or church-lands, which are rich in green. Monaster is part of the tourist trail, whose name comes from monastery's name. It's marked by characteristic cross on the white background. This trail includes 48 churches from Poland, including this from Wągrowiec.

Kościół pw. św. Jakuba Apostoła (Fara)

Saint James's church

Nieopodal Klasztoru, który był kościołem zakonników, znajduje się Fara, czyli kościół dla ludu. Świątynia pw. św. Jakuba Apostoła jest najstarszą w Wągrowcu. Jej budowę rozpoczęto już w XVI wieku w zastępstwie niegdyś stojącego tam drewnianego kościoła. Cechuje ją styl późnogotycki z elementami wczesnorenesansowymi. Dla pątników z grupy fioletowej wyruszających w drogę do Częstochowy miejsce to jest początkiem i końcem pielgrzymki. W murach świątyni znajdują się tajemnicze wgłębienia. Ich pochodzenie nie jest do końca jasne. Mogą być to ślady po kulach. Istnieje też inna wersja, że zostały one stworzone przez ludzi, którzy... "wiercili"

In the neighborhood of monaster, which was church for monks is "Fara", which was church for people. St. James's church is the oldest temple im Wągrowiec. Its formation started in the 16th century as a substitute for standing there once wooden church. It's a late Gothic style with a elements of early Renaissance. For pilgrimes from the violet group (group from Wągrowiec), who are going on foot to Częstochowa, it's a place, where they start and end their pilgrimage. In the walls from temple are mysterious cavities. Their origin isn't clear. They could be bullet holes. There is another version, who claims that they are made by people, who put

Dzwonnica

bell tower

palcami w murze, aby zdobyć trochę ceglanego pyłu, który według wierzeń miał cudowne właściwości lecznicze. Na uwagę zasługuje ołtarz znajdujący się w prawej nawie. Przedstawia on Matkę Boską. Warto poświęcić chwilę na obejrzenie tej części kościoła, gdyż została ona kilka lat temu odrestaurowana, co odsłoniło barwne freski i polichromie. Na ścianach widoczne są białe plamy, co spowodowane jest tym, że w tych miejscach freski były wielokrotnie przemalowywane i nie do końca było wiadomo, jaki fragment jest częścią którego ściennego malowidła. Na wewnętrznej stronie łuku widnieją wizerunki świętych, a sufit pokryty jest wstęgą ze słowami modlitwy po łacinie. Przed Farą możemy zobaczyć drewnianą dzwonnicę z połowy XIX wieku. Na początku naszego stulecia została odrestaurowana, a dzwon, który wiekami służył kościołowi wymieniono. Dziś możemy go podziwiać na cokole ustawionym obok zabytkowej dzwonnicy.

their fingers into wall to get some brick dust, which had - by beliefs - healing properties. Attentionworth is altar, which is situated in the right nave. It presents Mary. It's worth to sacrifise time to look at this part of church, because it was renovated some years ago. Thanks to it, we can see colorfur frescoes and polychromes. At the walls we can see white spots, what is caused by this, that in these places frescoes were many time remaled. On the inner side of the curve are images of saints. Ceiling is covered by a ribbon with the words of prayer in Latain. In front of "Fara" we can see wooden bell tower of the half od 19th century. At the beginning of our century it had been restored. Bell, which for many years served this church is exchanged. Now we can see it on a pedestal, next to bell tower.

Kilka kroków od Fary znajduje się Rynek. Przez pewien czas na rynku pochowana była załoga rosyjskiego czołgu, który jako pierwszy wjechał do miasta i uwolnił je spod okupacji niemieckiej. Wtedy to głównodowodzący, płk Andriej Paszkow, stwierdził, że jest to bardzo ładne miasto i chciałby spocząć tu na wieki. Niestety stało się to znacznie wcześniej niż się spodziewał. Cała załoga jego czołgu zginęła kilka tygodni później pod Berlinem i zgodnie z ich wolą, pochowano ich na Rynku, a za nagrobek postawiono wielki obelisk. Jednak nie dane im było spoczywać tam długo, gdyż ludzie burzyli się, że miejsce zmarłych jest na cmentarzu. Ciała zostały więc przeniesione na cmentarz farny, jednak obelisk ku ich czci pozostał do czasu, gdy podczas ostatniej renowacji Rynku został także zburzony. Tablice, które się na nim znajdowały przeniesiono na cmentarz i postawiono jako jego małą kopię. Dziś, na jego miejscu znajduje się fontanna. Jak to mówi P. jest kolorowa, ładna i świeci. I nie tylko. Od kwietnia do października o 12.15 i 21.30 tą pokazy tańczących fontann. Warto się na to wybrać, szczególnie wieczorem, gdyż wtedy robi jeszcze większe wrażenie niż za dnia, ze względu na magię światła. Wągrowiecki rynek daje nam możliwość zobaczenia na bieżąco, co się na nim dzieje, dzięki kamerze internetowej, którą możemy znaleźć tutaj.

Some steps from St. James's church is a market. For a time, there was buried a tank crew, who enter the city first and free them from Nazi occupation. Then colonel Andriej Paszkow claimed, that it's really nice city and he could rest here forever. Unfortunetly, he died earlier than he thought. All crew was killed a few weeks later near Berlin and according to their will, they were buried under the market. The great monument was erected for them. They weren't there long time, because people said, that dead people should have been on the cementary and they make it happen. The memorial plaque, which was on the monument, has moved with them to the cementary. Today, at this place, is fountain. P. says, that it is colourful, pretty and it shines. And not only. From April to October at 12:15 and 21:30 are shows of "dancing fountain". It's worth to see, especially in the evening, because then our impression is better than at noon, because of magic of lights. Market in Wągrowiec gives us possibility to see, what's happening there thanks to webcam, which we can find here

Piramida Łakińskiego

Pyramid of Łakiński

Jeśli chcecie poczuć trochę południowych klimatów warto wybrać się na Łakinę, gdzie między Wągrowcem a Łaziskami na zalesionym wzgórzu znajduje się Piramida Franciszka Łakińskiego, Rotmistrza Wojsk Polskich, zasłużonego weterana wojen napoleońskich i kawalera Orderu Virtuti Militari. Jest to ostrosłup prawidłowy czworokątny wykonany z kamienia (widać, że P. właśnie zdaje maturę...) Umieszczona na nim jest plastikowa tablica imitująca marmur, ponieważ kilka poprzednich zostało ukradzionych przez złomiarzy lub zniszczonych przez wandali. Piramida (lub wielka delta jak ją czasem nazywamy:)) jest na tyle tajemnicza, że na jej temat wysnuto wiele legend. Pierwsza z nich wiąże się z ostatnimi dniami życia Łakińskiego. Podobno przed śmiercią wspomniał, że Polska odzyska niepodległość, gdy sosny otaczające ją sięgną ponad jej szczyt. Czy stało się to w 1918 roku ciężko nam powiedzieć.

If you want to feel southern climates, you should go on Łakina, where beetween Wągrowiec and Łaziska, on the wooden hill is situated Pyramid of Franciszek Łakiński, who was Polish Army Captain. He served in Napoleon's army and was awarded the Medal of Virtuti Militari. It's correct square pyramid (P. is taking final exams...). A plastic plaque imitating marble is placed on it, because several plaques had been stolen through man who are collecting scrap-metal or destroyed by vandals. Pyramid (or big delta, how we sometimes say:)) is so mysterious, that there are couple of legends connected with it. First is linked with the last days of Łakiński's life. Probably, before his death, he said, that Poland would be independent, when pines that surround it, would be higher than pyramid. We can't clearly say, if it had happened in 1918.

Imitująca marmur tablica

Plastic plaque imitating marble

Pewne jest jednak to, że w 2013 roku jest tak już na pewno, a żyjemy w wolnym kraju. Inna legenda nie jest związana z samą piramidą, ale z otaczającymi ją czterema słupami. Ponoć, gdy Polska znajdowała się pod okupacją, siedziały na nich pruskie orły. Z chwilą, gdy nasz kraj odzyskał niepodległość, odleciały. Pewnie do dziś pozostałyby puste, gdyby nie umieszczono na nich reflektorów, które podświetlają piramidę po zmroku. Na wzgórzu obok znajduje się pomnik konia rotmistrza. Zdaniem P. jest brzydki i nie warto o nim pisać, ale W. uważa, że należy o nim wspomnieć. A przynajmniej o tym, że nie jest to końca jasne, co się pod nim znajduje. Jedna wersja mówi, że Franciszek był bardzo przywiązany do swojego konia i kazał pochować go na sąsiednim wzgórzu, a inna, że jest to masowa mogiła powstańców, a blaszany koń na szczycie to tylko i wyłącznie zmyłka.

However, it's sure that in 2013 we are independent and we live in a free country. Another legend tells us about four pillars, which surround this pyramid. Apparently, when Poland was occupied, prussian eagles were sitting there, but when we became independent, they flew away. Probably, whey would be still empty, but someone decided to put on them headlights to illuminate pyramid after dark. On the neighboring hill is located horse's monument. P. claims that it's really ugly and we shouldn't describe it, but W. thinks that we have to. One version says, that Franciszek was so devoted to his own horse that he orderd to bury it there. Another one says, that it's mass grave of insurgents and this animal it's just a cover.

Łakina

Wągrowiec oprócz zabytków to przede wszystkim piękne tereny przyrodnicze, czego najlepszym dowodem jest znajdujący się na obrzeżach miasta rezerwat przyrody Dębina. Samo lesiste otoczenie wspomnianej w poprzednim akapicie piramidy jest zachwycające i nadaje się idealnie do spędzenia chwili relaksu. To jednak dopiero początek. I tu nawet nie chodzi o to, że z tego miasta pochodzą najpiękniejsze dziewczyny na świecie. No a szczególnie jedna :) Wartym podkreślenia jest skrzyżowanie Nielby i Wełny, mylnie określane jako bifurkacja wągrowiecka, gdyż nie jest to naturalne zjawisko, tylko wykonane

Wągrowiec apart from monuments has a lot of all beautiful nature. The best evidence of it is Nature Reserve Dębina, which is located at the suburbs of the city. Forested neighborhood of the pyramide, which we mention in the previous paragraph, is wonderful and it is perfect for relax. But it's only beginning. And it doesn't come about it that from Wągrowiec come the most beautiful girls on the whole world. Especially one among them :) Worth mentioning is crossing of Nielba and Wełna. It's mistake to say that it's bifurcation, because it isn't natural phenomenon. It's made

Skrzyżowanie Nielby z Wełną

River's crossing - Nielba & Wełna

przez człowieka w wyniku prac melioracyjnych w XIX wieku. Mimo to miejsce to jest nieprawdopodobnie urzekające, a dla nas szczególne. To jedyne takie zjawisko w Europie i jedno z dwóch na świecie. Rzeki krzyżują się, ale ich wody nie mieszają się. Co ciekawe, około 2,5 km dalej Nielba ostatecznie wpada do Wełny. Wągrowiec nie na darmo nazywany jest "Perłą w koronie jezior" gdyż w samym mieście i jego okolicach znajduje się ich kilka. Największe i najbardziej warte uwagi jest Jezioro Durowskie położone w sercu miasta. Jest to świetne miejsce do spędzenia czasu. Częściowo otacza

by a human as a result of drainage in the 19th century. Nonetheless, this place is incredible and special for us. It's the only such a phenomenon in Europe and one from two on the world. Rivers cross each other, but water do not mix. What is interesting, 2,5km further Nielba flows into Wełna. Wągrowiec is called "Jewel in the crown of lakes", because in the city and its neigborhood we've got a lot of them. The largest and most interesting is Durowskie Lake, which is located in the hearth of the city. It's perfect place to spend your freetime. It's partly surrounded

Kirkut

je las. Można skorzystać z wielu otaczających je szlaków rowerowych i wybrać się na przejażdżkę lub po prostu dłuższy spacer. Nie brakuje tu też możliwości do typowego spędzania czasu nad jeziorem, czyli kąpielisk i wypożyczali kajaków lub łódek. W pobliżu znajduje się dawny cmentarz żydowski, czyli kirkut. Niestety, został on zniszczony przez hitlerowców, a nagrobki potłuczono i część z nich użyto do utwardzenia dróg, a pozostałe wrzucono do jeziora i pobliskiej rzeki - Strugi Gołanieckiej. W 2001 roku zostały wydobyte przez międzynarodowy obóz młodzieżowy i umieszczone w pierwotnym miejscu razem z pamiątkową tablicą.

by forest. We can use bike trail and go for a ride or just walk by the promenade. There are also opportunities to spend typical time at the lake - swimming, kayaking, boating. In the neigborhood is located former jewish cementary - "kirkut". Unfortunetly, it was destroyed by Nazis, who smashed tombstones and threw them into like or into river named Struga Gołaniecka or used them to hardening the roads. In 2001 some of tombstones were found by youth camp and located at the former venue with a commemorative plaque

Jezioro Durowskie

Durowskie lake

Gdy padną Ci już nogi ze zmęczenia, Wągrowiec oferuje wiele miejsc, w których można odpocząć i rozprężyć się. Aquapark, kino, wiele pizzerii czy kawiarni. Warto odwiedzić szczególnie Wilisch cafe, gdzie panuje miła, przyjemna atmosfera. No i sprzedają tu najlepsze lody w całym Wągrowcu ; ) Najlepszą porą roku do zwiedzania tego miasta jest lato ze względu na piękne walory przyrodnicze. Odwiedzając Wągrowiec możemy też pochodzić ścieżkami Cystersów, co dodaje historycznej wagi temu miejscu. Dla nas jednak ono jest szczególne, gdyż to właśnie tak naprawdę tutaj zaczęła się nasza wspólna podróż przez życie :) "Do przeczytania" za dwa tygodnie w Poznaniu!

When you're really exhausted, Wągrowiec offers you many places, where you can rest and relax. Aquapark, cinema, pizzerias and cafes. Worth visiting is especially Wilisch cafe, where is nice, pleasent atmosphere. And there are the best icecreams in Wągrowiec! The best season for sightseeing is summer because of natural values. When you visit Wągrowiec, you can walk the paths of Cistercian, whag gives this city historical importance. For us Wągrowiec is special, because here we started our common journey through life :) Read us later!

Z pozdrowieniami z Wągrowca, W. i P. :)

Greetings from Wągrowiec, W. and P.